Phồng rộp (Blister) là một hiện tượng phổ biến thường gặp của người chạy bộ, nhất là khi thời gian vận động kéo dài hay gặp phải điều kiện thời tiết mưa ẩm.
Bản chất vết phồng rộp là một túi chứa đầy chất lỏng được hình thành bởi những lý do sau.
• Ma sát giữa da và tất, giày hoặc đế trong của bạn có thể khiến các túi chứa chất lỏng hình thành khi các lớp da trên cùng bắt đầu tách ra.
• Độ ẩm do mồ hôi hoặc điều kiện mưa, sũng khiến da dễ bị ma sát và nổi mụn nước.
Phồng rộp Blister là gi
I. Cách ngăn ngừa phòng rộp
1. Lựa chọn giày phù hợp
Giày thường là một trong những nguyên nhân chính gây phồng rộp. Giày không vừa (quá lỏng hoặc quá chật) có thể gây ra ma sát, chèn ép và kích ứng da.
Các vết phồng rộp thường hình thành tại ngón chân, gót chân và lòng bàn chân khi chúng cọ xát với giày. Bàn chân của mọi người có hình dạng và kích cỡ khác nhau và không có một đôi giày nào phù hợp với mọi bàn chân. Tìm kích cỡ và hình dạng của giày phù hợp với bạn có thể giúp ngăn ngừa phồng rộp.
Điều cần lưu ý là khi sử dụng giày mới lâu, chúng ta có thể bị phồng rộp do ma sát. Do đó, khi sử dụng giày mới, chúng ta cần lưu ý đi chậm và chỉ đi bộ hoặc chạy bộ trong thời gian ngắn, ngay cả khi chúng cùng nhãn hiệu và kiểu dáng đôi giày cũ mà chúng ta đã từng sử dụng.
Vậy, đôi giày phù hợp là đôi giày như thế nào? Đó là một đôi giày vừa vặn để gót chân không bị trượt và các ngón chân không cọ vào mặt trước của giày. Giày phù hợp là giày có khoảng cách rộng bằng một ngón tay giữa đầu ngón chân và cuối giày để cho phép bàn chân của bạn nở ra trong quá trình vận động
Nếu giày của bạn quá lỏng và bàn chân của bạn trượt về phía trước và phía sau trong mỗi bước đi, bạn đang tạo thêm lực ma sát gây phồng rộp. Bạn cũng có thể bị đen móng chân trong trường hợp này, đặc biệt là khi chạy xuống dốc. Giải pháp là lựa chọn đôi giày mới (nếu bạn có dư dả tài chính) hoặc sử dụng một chiếc tất dày hơn để chiếm một số không gian thừa. Hãy học cách thắt dây giày để giữ cho gót chân không bị xô lệch
2. Làm chai cứng
Giải pháp này nghe có vẻ như câu nói đùa nhưng lại là một giải pháp thực tế. Những người mới bắt đầu chạy bộ thì thường dễ bị phòng rộp hơn những người đã có thời gian luyện tập. Bàn chân của chúng ta sẽ có ít vết phồng rộp hơn khi da trở nên chai cứng hơn. Tuy nhiên, để vết chai không bị quá khô và trở thành vết nứt gây đau đớn, bạn nên dưỡng ẩm cho bàn chân sau khi tắm.
Vết chai là vùng da cứng có thể phát triển trên vùng dễ bị phồng rộp. Chúng là cách cơ thể bạn ngăn ngừa tổn thương thêm cho da. Chúng là một phản ứng bảo vệ tự nhiên mà làn da của bạn phải tăng ma sát. Đừng dũa những chỗ chai sần vì có nguy cơ bị phồng rộp.
3. Ngâm chân với nước chè.
Ngâm chân với nước chè cũng có tác dụng phòng chống, giúp da chân khoẻ hơn vì chè có chứa tanin
4. Mang tất phù hợp
Bạn đừng sử dụng tất cotton vì cotton giữ lại mồ hôi, mồ hôi làm mềm da và khiến da dễ bị phồng rộp hơn khi ma sát.
Bạn cũng nên lựa chọn tất có độ dày phù hợp. Tất của bạn quá dày khiến ngón chân không có khoảng trống vừa đủ trong giày. Nếu bạn đi tất dày, bạn cần giày lớn hơn. Để đảm bảo vừa vặn khi mua giày, hãy mang theo đôi tất mà bạn định mang khi tập luyện và tham gia các giải chạy.
Bạn cũng có thể đi 2 lớp tất hoặc tất có hai lớp (ví dụ tất 1000 miles loại double layer). Tất hai lớp có thể ngăn ngừa phồng rộp bằng cách giảm ma sát và hút ẩm.
5. Bôi trơn
Bạn có thể dùng vaseline. Chắc chắn có nhiều người khuyên bạn sử dụng vaseline vì nó rẻ. Tuy nhiên, vaseline có nhược điểm là dễ bị trôi khi chân ra nhiều mồ hôi hoặc bị ướt. Một nhược điểm nữa là vaseline dễ bị dính bẩn, khi bụi bẩn, sạn bám vào, điều đó có nghĩa là nó có thể gây kích ứng cho bàn chân của bạn, có thể gây ra nhiều vết phồng rộp hơn.
Chất bôi trơn thể thao như Glide, Sportslick là giải pháp tốt hơn thay thế cho vaseline.
6. Dùng miếng dán urgo hoặc miếng dán thể thao
Một cách phòng chống khác là dùng băng thể thao, miếng dán y tế như urgo. Hạn chế của miếng dán là nó không thể cố định ở nguyên vị trí bạn đã dán, đặc biệt là khi bạn đi bộ hoặc chạy. Bạn có thể phải thử nhiều loại khác nhau để tìm ra loại phù hợp nhất với mình.
II. Cách xử lý khi bị phồng rộp
1. Khi tham gia giải chạy, bạn nên mang theo một bộ dụng cụ y tế. Khi bị phồng rộp, trước tiên bạn cần làm sạch, sau đó dùng chất bôi trơn bôi xung quanh vết phồng rộp, rồi dán một miếng dán lên vết phồng rộp đó. Hoặc tốt nhất là bạn nhờ sự trợ giúp y tế.
2. Nếu tất của bạn bị ẩm, hãy thay một đôi tất khô. Bạn nên thay tất bất cứ khi nào chân bạn bị ướt do trời mưa, hoặc ở nửa chặng đường của cự ly chạy (thường là các cự ly ultra)
3.Sau giải chạy hay sau tập luyện, nếu có vết phồng rộp, tốt nhất là bạn nên để chúng nguyên như vậy. Chỉ cần giữ nó sạch sẽ. Các mụn nước nhỏ có thể tự vỡ hoặc xẹp sau vài ngày.
4. Bạn cũng cần theo dõi nguy cơ nhiễm trùng nếu vết phồng rộp đã bị vỡ. Dấu hiệu của nhiễm trùng là vết phồng rộp bị mẩn đỏ và có mủ. Khi đó cần uống thuốc kháng sinh và kháng viêm, còn nếu dư dả tài chính thì có thể đi khám bác sĩ.
Source:
https://www.racingtheplanet.com/the-runner-s-guide-to-preventing-and-treating-blisters
https://bjsm.bmj.com/content/38/4/498
https://trailrunningmovement.com/products-and-gear/ultra-trail-running-and-blisters/
